Tinh hoàn ẩn là tình trạng tinh hoàn kẹt lại trên đường di chuyển từ bụng xuống bìu trong thời kỳ bào thai. Tinh hoàn có thể nằm trong ổ bụng, ở lỗ bẹn sâu, trong ống bẹn và ngoài lỗ bẹn nông.
Tinh hoàn ẩn – Nguy cơ
Tinh hoàn ẩn có thể là nguy cơ của các bệnh
- ung thư hoá,
- khả năng vô sinh,
- thoát vị bẹn,
- xoắn tinh hoàn
- chấn thương tinh hoàn
- tổn thương về tâm sinh lý do không có tinh hoàn hay chỉ có một tinh hoàn dưới bìu.
Tinh hoàn ẩn – Nguyên nhân
– Rối loạn trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến sinh dục: suy tuyến yên, làm thiếu gonadotropin gây tinh hoàn ẩn và chứng dương vật nhỏ lại.
– Sai lệch tổng hợp testosterone: do thiếu men 17 α hydroxylase, 5 α reductase,…
– Hội chứng giảm khả năng cảm nhận của các thụ thể androgen.
– Estrogen cũng có tác dụng làm hỏng sự đi xuống của tinh hoàn: mẹ mang thai dùng diethylstilbestrol, hay kháng androgen (ví dụ: flutamide).
– Phát triển bất thường của dây chằng tinh hoàn-bìu.
– Các yếu tố cơ học gây cản trở sự di chuyển của tinh hoàn như: cuống mạch của tinh hoàn ngắn, xơ hoá vùng ống bẹn,…
Tinh hoàn ẩn – Dấu hiệu nhận biết
Bìu kém phát triển, tinh hoàn ẩn càng cao thì bìu càng kém phát triển. Tinh hoàn ẩn thể cao khi khám không sờ thấy tinh hoàn.
Các bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính ổ bụng hay nội soi ổ bụng là các phương tiện thăm dò từ thấp đến cao nhằm xác định chính xác vị trí của tinh hoàn ẩn.
Tinh hoàn ẩn – Các xét nghiệm chẩn đoán
Xét nghiệm nhiễm sắc thể để phát hiện các trường hợp giới tính không xác định.
Nghiệm pháp hCG là một nghiệm pháp được sử dụng để xác định xem tinh hoàn có hay không có trong trường hợp cả hai tinh hoàn đều không sờ thấy.
Xét nghiệm nội tiết tố: LH, FSH, prolactin, estradiol và testosterone.
Xét nghiệm chỉ điểm khối u: α FP, β- hCG, LDH để phát hiện các trường hợp ác tính.
Tinh hoàn ẩn – Các thăm khám khi đến bệnh viện
– Các bác sĩ sẽ hỏi về tình hình lúc thai nghén của bệnh nhân nghi ngờ bị tinh hoàn ẩn.
– Các bác sĩ sẽ sờ để đánh giá vị trí và chất lượng tinh hoàn.
– Các chuyên gia phẫu thuật sẽ đánh giá tình trạng hiện thời.
– Trường hợp cả hai tinh hoàn không sờ thấy được, lỗ đái lệch thấp, nhất là những thể nặng của lỗ đái lệch thấp các bác sĩ sẽ đánh giá khả năng bị rối loạn biệt hoá giới tính.
– Trường hợp tinh hoàn 2 bên không sờ thấy được, không bị tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, các bác sĩ sẽ xét nghiệm đo chất ức chế Müller (MIS-Müllerian Inhibiting Substance hoặc hormone chống Müller [AMH-Anti-Müllerian Hormone]) và cân nhắc làm các xét nghiệm hormone bổ sung để đánh giá khả năng không có tinh hoàn.
– Trường hợp tinh hoàn lên xuống không cố định, các bác sĩ sẽ đánh giá vị trí của tinh hoàn ít nhất là hàng năm để đánh giá khả năng xuống của tinh hoàn.
Tinh hoàn ẩn – Điều trị
Điều trị tinh hoàn ẩn bằng thuốc nội tiết
– HCG (Gonadotropin, Pregnyl 1000 đơn vị, 1500 đơn vị/ống)
– GnRH được dùng dưới dạng xịt mũi.
– Có thể sử dụng phối hợp GnRH và hCG.
Điều trị tinh hoàn ẩn bằng phẫu thuật
– Được chỉ định khi điều trị bằng thuốc không kết quả.
– Phẫu thuật đưa tinh hoàn ra ngoài ổ phúc mạc, đóng ổ phúc mạc.
– Phẫu tích, bóc tách, kéo dài cuống tinh hoàn để cố gắng hạ được tinh hoàn xuống bìu.
– Nam giới trưởng thành, cần phải tiến hành phẫu thuật ngay:
Nếu tinh hoàn chưa bị ung thư hóa thì tiến hành phẫu thuật hạ tinh hoàn, kết hợp với cân bằng nội tiết tố
Nếu tinh hoàn bị ung thư hóa thì cần cắt bỏ tinh hoàn, nạo vét hạch kết hợp với điều trị chống ung thư hỗ trợ,…