Giãn tĩnh mạch tinh là tình trạng giãn bất thường của tĩnh mạch tinh và đám rối tĩnh mạch tinh. 90% giãn tĩnh mạch tinh xảy ra ở một bên và thường là ở bên trái.
Dấu hiệu của giãn tĩnh mạch tinh là khi bệnh nhân cảm thấy đau tức vùng bẹn bìu.
Giãn tĩnh mạch tinh – Nguyên nhân
Cơ chế gây giãn tĩnh mạch tinh là do không có van hoặc thiểu năng hệ thống van, vì vậy máu trào ngược từ tĩnh mạch thận vào đám rối tĩnh mạch tinh.
Giãn tĩnh mạch tinh – Quá trình thăm khám với bác sĩ
Bệnh nhân đứng thẳng, nhiệt độ phòng ấm để thư giãn cơ dartos của bìu và giúp đánh giá chính xác hơn các tĩnh mạch tinh.
Bác sĩ sẽ thăm khám vùng bìu bằng cách sờ thừng tinh giữa hai ngón tay trỏ và ngón tay giữa.
Thông thường, bác sĩ sẽ dễ dàng nhìn thấy búi giãn tĩnh mạch ở phía trên và sau tinh hoàn. Mức độ giãn có thể gia tăng hơn khi làm nghiệm pháp Valsalva.
Giãn tĩnh mạch tinh – Các siêu âm và xét nghiệm chẩn đoán
Siêu âm Doppler mầu: để đánh giá chính xác mức độ giãn tĩnh mạch tinh. Giãn tĩnh mạch tinh khi có ít nhất một tĩnh mạch trong đám rối tĩnh mạch có đường kính lớn hơn 2mm, có hồi lưu khiến phình to hơn sau khi bệnh nhân đứng dậy hoặc cho làm nghiệm pháp Valsalva.
Siêu âm và chụp cắt lớp vi tính ổ bụng: nhằm loại trừ các trường hợp giãn tĩnh mạch tinh thứ phát do các khối u sau phúc mạc hay ở tiểu khung chèn ép.
Xét nghiệm nội tiết tố sinh sản: LH, FSH, testosterone để tìm xem có rối loạn về nội tiết không.
Xét nghiệm tinh dịch đồ: Chỉ định trong những trường hợp vô sinh nhằm đánh giá ảnh hưởng của giãn tĩnh mạch tinh đối với tinh trùng.
Giãn tĩnh mạch tinh – Phân loại
Độ 0: Giãn tĩnh mạch tinh chưa có dấu hiệu rõ ràng, chỉ phát hiện qua siêu âm (tĩnh mạch tinh > 3mm, có trào ngược khi làm nghiệm pháp Valsalva trên siêu âm Doppler).
Độ 1: Giãn tĩnh mạch tinh chỉ sờ thấy khi làm nghiệm pháp Valsalva.
Độ 2: Giãn tĩnh mạch tinh sờ thấy khi không cần làm nghiệm pháp Valsalva, nhưng không nhìn
thấy.
Độ 3: Giãn tĩnh mạch tinh nhìn thấy hiện rõ ở da bìu.
Giãn tĩnh mạch tinh – Điều trị
Giãn tĩnh mạch tinh cần được điều trị vì những lợi ích sau:
– Cải thiện các dữ liệu tinh dịch đồ ở hầu hết nam giới.
– Cải thiện khả năng có con.
Điều trị giãn tĩnh mạch tinh được chỉ định khi
Xuất hiện tất cả những biểu hiện sau:
- Giãn tĩnh mạch tinh có thể sờ thấy được (độ 2-3).
- Cặp đôi bị vô sinh.
- Phía nữ có khả năng sinh sản bình thường hoặc nếu không bình thường thì cũng có tiềm năng có thể chữa khỏi.
- Nam giới có > 1 dữ liệu bất thường trên tinh dịch đồ hoặc trên kết quả xét nghiệm chức năng tinh trùng.
Nam giới bị giãn tĩnh mạch tinh có thể sờ thấy được và phân tích tinh dịch đồ bất thường.
Nam giới giảm kích thước tinh hoàn cùng bên giãn tĩnh mạch tinh.
Giãn tĩnh mạch tinh gây triệu chứng đau tức vùng bìu kéo dài ảnh hưởng đến sinh hoạt và lao động hàng ngày.
Điều trị bằng phẫu thuật [mở-nội soi-vi phẫu] hoặc gây tắc mạch qua da: đây là lựa chọn đầu tiên ở nam giới có chất lượng tinh dịch không đạt tiêu chuẩn và vợ bình thường). Tốt nhất hiện nay là phẫu thuật vi phẫu thắt tĩnh mạch tinh.
Điều trị bằng IVF có hoặc không kết hợp với ICSI (đây là lựa chọn đầu tiên khi có nhu cầu độc lập làm IVF/ICSI).
Giãn tĩnh mạch tinh – Theo dõi sau điều trị
– Làm xét nghiệm tinh dịch đồ cứ 3 tháng 1 lần trong ít nhất 1 năm hoặc cho tới khi có thai.
– Cân nhắc bơm tinh trùng và hỗ trợ sinh sản (ART) nếu tình trạng vô sinh vẫn tiếp diễn sau khi điều trị giãn tĩnh mạch tinh thành công về mặt giải phẫu.